Yerbilimleri, 22 (2000), 137-148

Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Bülteni

Bulletin of Earth Sciences Application and Research Centre of Hacettepe University


Güney Türkiye’de Yumurtalık fayı (Adana) boyunca gözlenen alkali bazaltların iz element ve Sr-Nd izotop jeokimyası

 

Osman PARLAK

Çukurova Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 01330 Balcalı-Adana

Michel DELALOYE

University of Geneva, Department of Mineralogy, 1211 Geneva 4, Switzerland

Hüseyin KOZLU

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Ankara

Denis FONTIGNIE

University of Geneva, Department of Mineralogy, 1211 Geneva 4, Switzerland

 

 

ÖZ

Güney Türkiye’de, genç volkanikler Geç Pliyosen’den beri litosferin gerilmesi sonucu Afrika-Anadolu plakalarını sınırlayan KD-GB gidişli sol yönlü Yumurtalık doğrultu atımlı fayı boyunca gelişen açılma zonlarında yüzeye ulaşmışlardır. Bu volkanik kayaçlar alkali olivinli bazaltlar ile temsil edilirler. Bu volkaniklerin nadir toprak element içerikleri yüksek derecede ayrımlaşma [(La/Yb)N=22-6] göstermektedir. İlksel mantoya göre normalize edilen uyumsuz iz element içerikleri okyanus adası bazaltlara yakın benzerlik göstermektedirler. Bazı uyumsuz iz element oranları da (Ce/Y=1.4-3.8, Zr/Nb=3.9-6.5, La/Ba=0.05-0.1, La/Nb=0.6-0.8, Zr/Ba=0.4-0.8) okyanus adası bazaltlarla uyumluluk göstermektedir. 87Sr/86Sr oranları düşük (0.703080-0.703918 arasında) olup, buna karşın 143Nd/144Nd oranları yüksektir (0.512600-0.512985) ve okyanus adası bazalt özelliğine sahiptir. Bu volkanik kayaçlardan elde edilen jeokimyasal veriler, güney Türkiye’de gözlenen kıta içi volkaniklerin Geç Pliyosen’den beri Anadolu-Afrika plakaları arasındaki sınırı teşkil eden sol yönlü doğrultu atımlı fayların neden olduğu kıtasal kabuktaki kırıklar boyunca astenosferik mantodan türediklerine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Adana, alkali bazalt, Sr-Nd izotopları, Türkiye, Yumurtalık fayı

 

 [İÇİNDEKİLER] [MAKALE] [ABSTRACT]