Yerbilimleri, 22 (2000), 137-148
Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Bülteni
Bulletin of Earth Sciences Application and Research Centre of Hacettepe University
Güney Türkiyede Yumurtalık fayı (Adana) boyunca gözlenen alkali bazaltların iz element ve Sr-Nd izotop jeokimyası
Osman PARLAK
Çukurova Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 01330 Balcalı-Adana
Michel DELALOYE
University of Geneva, Department of Mineralogy, 1211 Geneva 4, Switzerland
Hüseyin KOZLU
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Ankara
Denis FONTIGNIE
University of Geneva, Department of Mineralogy, 1211 Geneva 4, Switzerland
ÖZ
Güney Türkiyede, genç volkanikler Geç Pliyosenden beri litosferin gerilmesi sonucu Afrika-Anadolu plakalarını sınırlayan KD-GB gidişli sol yönlü Yumurtalık doğrultu atımlı fayı boyunca gelişen açılma zonlarında yüzeye ulaşmışlardır. Bu volkanik kayaçlar alkali olivinli bazaltlar ile temsil edilirler. Bu volkaniklerin nadir toprak element içerikleri yüksek derecede ayrımlaşma [(La/Yb)
N=22-6] göstermektedir. İlksel mantoya göre normalize edilen uyumsuz iz element içerikleri okyanus adası bazaltlara yakın benzerlik göstermektedirler. Bazı uyumsuz iz element oranları da (Ce/Y=1.4-3.8, Zr/Nb=3.9-6.5, La/Ba=0.05-0.1, La/Nb=0.6-0.8, Zr/Ba=0.4-0.8) okyanus adası bazaltlarla uyumluluk göstermektedir. 87Sr/86Sr oranları düşük (0.703080-0.703918 arasında) olup, buna karşın 143Nd/144Nd oranları yüksektir (0.512600-0.512985) ve okyanus adası bazalt özelliğine sahiptir. Bu volkanik kayaçlardan elde edilen jeokimyasal veriler, güney Türkiyede gözlenen kıta içi volkaniklerin Geç Pliyosenden beri Anadolu-Afrika plakaları arasındaki sınırı teşkil eden sol yönlü doğrultu atımlı fayların neden olduğu kıtasal kabuktaki kırıklar boyunca astenosferik mantodan türediklerine işaret etmektedir.Anahtar Kelimeler:
Adana, alkali bazalt, Sr-Nd izotopları, Türkiye, Yumurtalık fayı
[İÇİNDEKİLER] [MAKALE] [ABSTRACT]